Camera Lucida – Chambre claire
De camera lucida is een optisch apparaat waarmee men zowel een object als een tekenoppervlak op de tafel kan zien, bovenop in één gezichtsveld. Hoewel het oorspronkelijk in 1611 door Kepler werd beschreven, werd het blijkbaar pas in het begin van de negentiende eeuw gebouwd.
Het “Split-Pupil” -ontwerp is het belangrijkste type camera lucida, en was inderdaad het eerste ontwerp, bedacht en gepatenteerd door William Hyde Wollaston in 1807.
Het “Split-Pupil” -ontwerp omvat een klein prisma dat zo is geplaatst dat uw oog naar de voorkant kijkt. Deze opstelling verdeelt je visie tussen het prismabeeld en je papier – en je brein interpreteert de gesplitste weergave als een paar overlappende beelden.
De Engelse opticien Alexander Alexander (zo heet hij!) gebruikte een techniek in zijn “Graphic Mirror” tekentool, circa 1840.
Omdat het doorzichtige ontwerp gebruikmaakt van gemakkelijk verkrijgbare optische materialen zoals spiegelglas en spiegels, kan het een effectieve maar goedkope methode zijn om de noodzakelijke beeldoverlap van de camera lucida te produceren. Maar het is niet zonder problemen.
• Ten eerste is deze opstelling bijvoorbeeld bijzonder gevoelig voor storingen wanneer er lichtverschillen zijn tussen de scène en het papier. Als de scène en het papier niet even helder zijn, kan het moeilijk zijn om een bevredigende superpositie van de weergaven te krijgen: het helderdere beeld zal altijd winnen.
• Een tweede probleem van het “See-Through” -ontwerp is een gebrek aan scherpte door extra reflecties. Dit is een onvermijdelijk gevolg van het gebruik van spiegelglazen van calciet of kwarts, die een dubbele reflectie produceren – de ene vanaf de gespiegelde (verzilverde) kant van het glas en de andere vanaf het andere (voor) oppervlak van het glas:
Camera Lucida
Het is een beetje meer dan alleen een “prisma op een stok”.
De camera lucida, ontwikkeld in 1806 en gepatenteerd door William Hyde Wollaston in 1807, is in wezen een ‘prisma op een stok. Het stokgedeelte is gemakkelijk te begrijpen, maar hoe werkt het prisma precies? Wat speelt zich af in dat kleine blokje glas?
Hoe legt een camera Lucida twee afbeeldingen over elkaar?
Met camera lucida’s kun je “traceren wat je ziet” door twee weergaven over elkaar te leggen: die van je onderwerp (zoals een landschap, portret, stilleven, …) en die van je papier.
Historisch gezien zijn er twee fundamentele ontwerpparadigma’s voor de camera lucida. In het kort noemen we dit het “Doorzichtige” ontwerp, dat glasvlakken en spiegels gebruikt, en het “Split-leerling” -ontwerp, dat een massief glazen prisma gebruikt. (Er zijn natuurlijk veel andere technologieën om “te traceren wat je ziet”, zoals ondoorzichtige projectoren, de camera obscura en zelfs calqueerpapier – maar deze gebruiken totaal andere optische principes.)
De camera lucida vereist aanzienlijke vaardigheid om te gebruiken, aangezien hij niet echt een beeld van het onderwerp op papier projecteert; het beeld lijkt alleen op het tekenoppervlak te verschijnen als de kunstenaar in het prisma kijkt. Een kleine beweging van het hoofd zorgt ervoor dat het beeld ook beweegt, waardoor de nauwkeurigheid van de tracering wordt verstoord. De moderne versie is opmerkelijk vergelijkbaar qua concept en structuur, waarbij een half verzilverde spiegel wordt gebruikt om een van de twee vereiste reflecties te bereiken, zodat de kijker zowel de gereflecteerde scène als het zicht rechtstreeks door de spiegel kan zien, alsof het gewoon glas is.
Historisch gezien hebben sommige camera-lucida’s dit probleem opgelost door kleine gaatjesopeningen in de prismabehuizing op te nemen. Er is maar één mogelijke plaats om uw oog te plaatsen, dus parallax-problemen zijn volledig geëlimineerd.
In Sopra le camera lucide (1818) erkent Giovanni Battista Amici de fundamentele fout in zijn ontwerp – en in alle ‘doorzichtige’ camera die lucida’s volgen. Dit diagram is aangepast van Amici’s paper (let op: In de afbeelding van Amici’s zijn 2 figuren ingekleurd en ogen erboven toegevoegd):
Amici’s ontwerp maakt gebruik van een helder glazen vlak, hier weergegeven in roze doorsnede, en (links daarvan) een aangrenzende spiegel aan de voorzijde. In Fig. 2 illustreert Amici het verticale optische pad O-Q waarmee de kijker zijn papier kan zien. In Fig. 3 wijst Amici op de moeilijkheid die wordt veroorzaakt door meerdere reflecties: Optisch pad H-C-B-A (in Fig. 3) is de favoriete gezichtslijn en levert een mooi beeld op. Maar een deel van je oog zal noodzakelijkerwijs ook pad G-F-D-C-B-A zien
Het “Split-Pupil” -ontwerp is het andere belangrijke type camera lucida, en was inderdaad het eerste ontwerp, bedacht en gepatenteerd door William Hyde Wollaston in 1807.
Het “Split-Pupil” -ontwerp omvat een klein prisma dat zo is geplaatst dat uw oog naar de voorkant kijkt. Deze opstelling verdeelt je visie tussen het prismabeeld en je papier – en je brein interpreteert de gesplitste weergave als een paar overlappende beelden.
Omdat de reflecties in het prisma volledig intern in het glazen blok zitten, zijn er geen ongewenste extra reflecties. Dit geeft het effect van een scherper beeld.
Een simpele camera lucida – in feite de eenvoudigst mogelijke camera lucida – kan gemaakt worden met een enkel stuk glas.
Helaas geeft dit ontwerp het onderwerp van de kijker ondersteboven weer. Men denkt dat het moeilijk en afleidend kan zijn om een ondersteboven beeld te tekenen, daarom is het ontwerp net als de meeste andere camera lucida’s, dat je het onderwerp met de goede kant naar boven kunt zien.
Alle op prisma’s gebaseerde “Split-Pupil” -ontwerpen maken weergave en tracering met de rechterkant naar boven mogelijk. Bij deze ontwerpen zorgt het prisma ervoor dat het licht twee reflecties maakt voordat het in uw oog terechtkomt. Hierdoor wordt het beeld, waarin de eerste omgekeerde reflectie weer wordt omgekeerd, ‘dubbel omgekeerd’ tot een niet-omgekeerd beeld met de rechterkant naar boven. Het vroege succes (en patent) van Wollaston’s originele camera lucida-prisma zette concurrenten ertoe aan om een breed scala aan alternatieve prisma’s te onderzoeken. Hun geometrieën varieerden, maar ze werkten allemaal volgens hetzelfde simpele uitgangspunt: reflecteer het beeld twee keer.
Er zijn maar weinig van deze alternatieve oplossingen ooit in de praktijk gebracht. Het ontwerp van Wollaston bleef de standaard tot het einde van de 19e eeuw, toen de Parijse opticien Pierre Berville het verzilverde prisma ontwierp en populair maakte dat we nu in de NeoLucida gebruiken. Terwijl het unieke prisma van Wollaston vierzijdig is, is dat van Berville een 45-90-45 (rechts) driehoekig prisma met een spiegelende hypotenusa.
Camera Lucida 
“WOLLASTON TYPE”
CAMERA LUCIDA
MAKER: Onbekend
c. 1807-1810
Dit is een camera lucida van het type Wollaston bevat. Het heeft een dubbelbrekend prisma (4-zijdig in doorsnede), zodat het beeld niet wordt omgekeerd.
Het heeft de originele draaibare ‘pupilgeleider’ van Wollaston om het oog zo te positioneren dat het bovenste deel van de pupil naar het prisma is gericht en het te tekenen onderwerp ziet en het onderste deel van de pupil naar het tekenpapier wijst. Er zijn ook twee integrale corrigerende lenzen met scharnieren, zoals bepleit door Wollaston, die dienen om de accommodatie die het oog van de gebruiker nodig heeft ruwweg gelijk te stellen aan het papier versus het onderwerp. Voor degenen die verziend zijn, zwaait de bolle lens onder het prisma, naar de tekening gericht. Voor degenen die bijziend zijn, wordt de holle lens tussen het prisma en het onderwerp gezwaaid.
Het prismasamenstel wordt via een klem op de 3-delige telescopische messing steel gemonteerd, die zelf aan een tafel of steun wordt geklemd. Het bovenste gedeelte van de steel heeft een reeks instellingen (2, 3, 4, 5, 7, 10 en “D”) die worden gebruikt om te kalibreren voor vergroting of verkleining van de schaal van de tekeningen.
Lithografie door RJ Lane, 1827 . Wollaston was de pionier van de fabricage van platina en ontdekte ook palladium en rhodium. Hij was de eerste die kneedbaar en kneedbaar platina op commerciële schaal produceerde en verschillende wetenschappelijke apparaten verbeterde, waaronder de microscoop en sextant.
Camera Lucida “LEON”
Een Leon Camera Lucida (c.1900) in nieuwstaat. Het prisma, prismahouder, telescoopbuizen, klem en hendel zijn allemaal ongemarkeerd en in nieuwstaat. De originele zwarte kast is gegraveerd ‘Leon Camera Lucida’, heeft een binnenkussen en een donker grijs fluwelen oppervlak. Alle twaalf lenzen zijn aanwezig en ongemarkeerd.
Chambre claire “CLAIRE VUE”
Antieke Claire Vue – Chambre Claire (Camera Lucida) in originele koffer. Frans begin 20e eeuw. Gemaakt van verchroomd messing en staand 25,5 cm (10 ½ inch) hoog (min) boven de tafelklem, uitschuifbaar tot 53,3 cm (21 inch) met twee schuifbare verlengstukken en een verlengstuk voor tandheugel en rondsel. Set is compleet met alle 8 lenzen van elk 2,5 cm ( 1 inch) x 1,9 cm (3/4 inch). De doos vertoont vrijwel geen gebruikssporen en het instructieboek is er gevouwen bijgeleverd. De opbergkoffer is 32,7 cm x 6,3 cm x 4,1 cm hoog.
Chambre claire “L’INGENIEUR-MITAINE-OPTICIEN”
Camera lucida, Chambre Claire ( c.1860)”L’INGENIEUR-MITAINE-OPTICIEN” in originele koffer. Frans begin 20e eeuw. Gemaakt van messing en staand 27 cm hoog (min) boven de tafelklem, uitschuifbaar tot 60 cm met twee schuifbare verlengstukken. Het is het type chambre claire ” Chevalier” Doos vertoont veel gebruikssporen zonder instructiekaart. De opbergkoffer is 32,7 cm x 6,3 cm x 4,1 cm hoog.
De winkel was gelegen aan de 2 Places Vendôme te Parijs. Deze winkel werd sinds 4 oktober 2017 aangekocht door merk “Louis Vuitton”.
Camera lucida Universelle “P. BERVILLE”
Camera lucida, Chambre Claire Universelle P Berville in originele koffer. Frans begin 20e eeuw. Gemaakt van messing en staand 27 cm hoog (min) boven de tafelklem, uitschuifbaar tot 58 cm met twee schuifbare verlengstukken en een verlengstuk voor tandheugel en rondsel. Set is compleet met alle 12 lenzen van elk 2,5 cm ( 1 inch) x 1,9 cm (3/4 inch). Doos vertoont geen gebruikssporen zonder instructiekaart. De opbergkoffer is 32,7 cm x 6,3 cm x 4,1 cm hoog.
Camera lucida “HOLBEIN”
Camera lucida, Chambre Claire Holbein.Een waar meesterwerk. Deze ultramoderne camera Lucida is rondom in perfecte staat. Op de voorkant van de klem staan de woorden “Holbein Camera Lucida” gegraveerd, en op de achterkant: “PAT NO. 580738 GEMAAKT IN JAPAN ”. De klem, telescoopbuizen, prisma, prismahouder en moeren zijn allemaal in buitengewone staat. De zwarte koffer is ook in perfecte staat: hij heeft een rood fluwelen binnenkant en een helder beschermend kussen. De twaalf lenzen zijn schoon en genummerd van 1 t.e.m.12
